Karmy dla psów z atopowym zapaleniem skóry — wprowadzenie
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u psów to przewlekłe schorzenie dermatologiczne, które objawia się swędzeniem, zaczerwienieniem, łuszczeniem i wtórnymi zakażeniami skóry. Odpowiednia dieta może znacząco złagodzić objawy, wspierać barierę skórną i zmniejszać częstotliwość nawrotów. W artykule omawiamy, jakie karmy wybierać, jakie składniki są korzystne i kiedy warto sięgnąć po karmę weterynaryjną.
Warto pamiętać, że AZS ma wieloczynnikową etiologię — geny, alergeny środowiskowe, pasożyty i czynniki pokarmowe mogą współdziałać. Dlatego zmiana diety często jest elementem kompleksowego planu terapeutycznego, który powinien być konsultowany z lekarzem weterynarii.
Przyczyny i objawy powiązane z dietą
U niektórych psów alergia pokarmowa lub nietolerancja składników diety może nasilać objawy AZS. Najczęściej reakcje związane z pokarmem wywołują swędzenie, zapalenie uszu, problemy z sierścią oraz czasami objawy ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, biegunka).
Rozróżnienie między alergią pokarmową a atopią środowiskową wymaga diagnostyki. Dieta eliminacyjna pozostaje „złotym standardem” w rozpoznawaniu alergii pokarmowej — polega na podaniu jednego, znanego i potencjalnie niealergizującego białka przez co najmniej 8–12 tygodni i obserwacji objawów.
Rodzaje karm dla psów z AZS: karmy hipoalergiczne, hydrolizowane i z nowym białkiem
Karmy hipoalergiczne to szerokie pojęcie obejmujące przygotowane komercyjnie diety z ograniczoną liczbą składników lub z wykorzystaniem tzw. novel protein — białek, które pies wcześniej nie jadł (np. kangur, królik, dziczyzna). Takie karmy mogą pomóc, gdy alergenem jest jedno z powszechnych białek, jak kurczak czy wołowina.
Karmy hydrolizowane zawierają białka rozbite na krótsze łańcuchy aminokwasów, które nie są rozpoznawane przez układ immunologiczny jako pełnowartościowe antygeny. W praktyce sprawdzają się w przypadkach potwierdzonej alergii pokarmowej, a ich skuteczność potwierdza wielu weterynarzy.
Składniki karmy, które wspierają skórę i sierść
Kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA) oraz omega-6 pełnią kluczową rolę w regulacji stanu zapalnego i utrzymaniu integralności bariery skórnej. Karmy dla psów z AZS powinny zawierać źródła tych kwasów, takie jak olej rybi czy olej z kryla.
Dodatkowo korzystne są składniki wspierające mikrobiom jelitowy i odporność, np. prebiotyki, probiotyki, witaminy z grupy B, witamina E, cynk i biotyna. Składniki te pomagają odbudować zdrową skórę oraz zmniejszyć podatność na wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze.
Diagnostyka i dieta eliminacyjna — jak przeprowadzić prawidłowo
Dieta eliminacyjna powinna trwać minimum 8–12 tygodni i bazować na jednym źródle białka oraz jednym źródle węglowodanów, które pies wcześniej nie spożywał. Wszystkie przekąski, suplementy i żucia muszą być wyeliminowane, aby wyniki były miarodajne.
Jeżeli po okresie eliminacji nastąpi poprawa, wykonuje się prowokację — podaje się poprzednią karmę, aby potwierdzić związek między konkretnym składnikiem a nawrotem objawów. Procedura ta powinna odbywać się pod nadzorem weterynarza, zwłaszcza przy ciężkich objawach skórnych.
Karmy weterynaryjne kontra karmy komercyjne i diety domowe
Karmy weterynaryjne formulowane są specjalnie dla psów z problemami skórnymi i alergiami — mają przebadane składy i często dostępne są w wersjach hydrolizowanych lub z nowymi białkami. Lekarz weterynarii może zalecić konkretną markę i typ diety na podstawie stanu klinicznego i wyników badań.
Karmy komercyjne oznaczone jako „hipoalergiczne” różnią się jakością i składem — warto czytać etykiety i wybierać produkty ze sprawdzonymi źródłami białka oraz dodatkiem kwasów omega. Dieta domowa może być opcją, ale wymaga starannego bilansowania i konsultacji z dietetykiem weterynaryjnym, aby uniknąć niedoborów żywieniowych.
Suplementy i dodatki wspomagające leczenie AZS
Suplementy z olejem rybim (omega-3), probiotykami, kwasem hialuronowym, kolagenem czy źródłami siarki (MSM) mogą przynieść ulgę w objawach i poprawić kondycję skóry. Ich stosowanie warto skonsultować z weterynarzem, który dobierze rodzaj i dawkę odpowiednią do wagi i stanu psa.
Jeżeli pies ma skłonność do wtórnych zakażeń, lekarz może zalecić kąpiele lecznicze, preparaty miejscowe z alantoiną lub chlorheksydyną oraz suplementy wzmacniające barierę skórną. Suplementacja nie zastąpi jednak odpowiednio dobranej diety — działa wspomagająco.
Praktyczne porady dla właścicieli psów z AZS
Zmiana karmy powinna odbywać się stopniowo — jednak przy diecie eliminacyjnej konieczne jest podanie tylko jednego nowego produktu. Zwykła metoda stopniowego mieszania (7–10 dni) sprawdza się przy orientacyjnej zmianie diety, ale w badaniach alergii stosuje się 100% nowej karmy od początku okresu testowego.
Czytaj etykiety: unikaj karm zawierających wiele różnych źródeł białka (mięsa, bydła, ryb) i dodatków mogących uczulać. Unikaj też przekąsek lub „domowych extras” z tymi samymi składnikami, które próbujesz wyeliminować. Jeśli szukasz gotowych rozwiązań, możesz sprawdzić ofertę sklepów specjalistycznych, np. dogsplate.com, gdzie znajdują się karmy dedykowane psom z problemami skórnymi.
Kiedy szukać pomocy weterynaryjnej i podsumowanie
Jeżeli Twój pies intensywnie się drapie, ma powtarzające się zapalenia uszu, rany po drapaniu lub zmiany skórne nie reagujące na zwykłe leczenie, zgłoś się do weterynarza. Specjalista przeprowadzi badania wykluczające pasożyty, zakażenia i oceni, czy potrzebna jest diagnostyka alergologiczna oraz terapia systemowa.
Podsumowując, właściwa karma może znacznie poprawić komfort życia psa z atopowym zapaleniem skóry — jednak dobór diety powinien być częścią kompleksowego planu leczenia. Wybieraj karmy z odpowiednimi źródłami białka, kwasami tłuszczowymi omega-3, i rozważ diety hydrolizowane lub z novel protein, zawsze we współpracy z weterynarzem.
